یکی از مهمترین تلاشهای هنری بشر، موسیقی است که با ترکیب لایهای از احساس و لطافت با الگوی منظم و نامنظم صدا و سکوت تولید میشود. جدا از تعاریف پیچیده و تخصصی، موسیقی هنر بیان احساسات از طریق صدا گرفته تا هنر ایجاد الگوهای منظم نتها یا ضربها را شامل میشود، موسیقی را میتوان به عنوان مجموعهای از نتها یا ضربهای منظم در نظر گرفت که به راحتی میتواند بر روی ذهن و بدن مخاطب به طور مستقیم یا غیر مستقیم تأثیر بگذارد.
و به همین دلیل، برخی از مردم هنگام مدیتیشن، تمرین یوگا یا سایر اشکال آرامش، به موسیقی آهسته گوش میدهند. برخی معتقدند موسیقی تند برای برانگیختن احساسات قوی و انجام حرکات بدنی مفید است. در این مقاله سعی بر آن است تا تأثیر انتخاب نوع موسیقی در ماساژ را بررسی کنیم تا مشخص شود آیا میتوان تأثیر ماساژ با موسیقی را افزایش داد یا خیر و آیا موسیقی بر روی شخص دریافت کننده ماساژ تأثیر دارد یا خیر.
از مدتها قبل، اجرای موسیقی زنده در حین ماساژ با ابزارهایی مانند چنگ یا استفاده از صدای آرامبخش آب برای کمک به آرامش گیرنده، معمول بود و به افراد اجازه میدهند از طریق ماساژ و موسیقی از لحاظ جسمی و روحی آرام شوند.
اگر بتوان ماساژ را به دو دسته «ریلکسی» و «تحریکی» تقسیم کرد، باید از بهترین موسیقیها برای استفاده در هر یک از این دو نوع ماساژ و همچنین ریتم، ضرب و حجم موسیقی مناسب هر کدام آگاه باشیم.
هدف از ماساژهای ریلکسی ترویج آرامش است، بنابراین موسیقی باید به گونهای انتخاب شود که به ماساژور (ماسور) در رسیدن به این هدف کمک کند. موسیقی بی صدا و آرام با ضرب آهنگ ملایم بهترین نوع موسیقی برای این نوع ماساژ است. ریتمها غیر هیجان انگیز و شدت صدا کم است، زیرا این نوع موسیقی سطح هورمون آدرنالین بدن را کاهش میدهد که باعث افزایش آرامش ذهن و بدن، کاهش قند خون، کاهش ضربان قلب و نرمال شدن اندازه عروق و مردمک چشمها میشود.
علاوه بر این، میزان امواج مغزی آلفا در این زمان افزایش مییابد و باعث میشود که فرد هم لذت و هم حالتی شبیه خوابآلودگی را در بدن و همچنین مغز (ذهن) خود احساس کند. در نتیجه استفاده از موسیقی بی صدا یا بی صدا در حین ماساژ ریلکسیشن میتواند به ماساژور در دستیابی به هدف خود که جلب رضایت مشتری است کمک کند.
در مقابل در ماساژهای تحریکی، هدف بالا بردن سطح هوشیاری ذهنی و جسمی مراجعه کننده است تا بتواند به فعالیتهای ورزشی، رقابت و … بپردازد. بدن مشتری در این شرایط نیاز به آمادگی کامل دارد. بهترین انتخاب در این شرایط موسیقی بی کلام، تند با ضرب آهنگ قوی، ریتمهای احساسی و صدای متوسط است زیرا این سبک موسیقی غدد فوق کلیوی را برای تولید بیشتر تحریک آدرنالین که بدن را برای مقاومت در برابر موقعیتهای احساسی آماده میکند.
این هورمون که به عنوان هورمون ستیز یا فرار نیز شناخته میشود، در بدن افزایش یافته و باعث اتساع، افزایش قند خون و افزایش ضربان قلب میشود. همراه با تکنیکهای تحریک مورد استفاده در ماساژ، رگهای خونی تأمین کننده ماهیچهها مردمکها را گشاد میکنند و امواج مغزی آلفا را کاهش میدهند و ذهن و بدن مشتری را برای درگیر شدن در فعالیتهای فیزیکی و احساسی سخت آماده میکند.
حال اگر موسیقی به صورت نادرست و با ترتیب اشتباه استفاده شود، نه تنها فواید ماساژ را خنثی میکند، بلکه مشتری را در معرض خطر قرار میدهد و خطر عوارض کوتاه مدت و بلندمدت او را افزایش میدهد. بهعنوان مثال اگر در هنگام انجام ماساژ با هدف ریلکسی از موسیقیهای تند با ضرباهنگ قوی استفاده کنیم چون نوع موسیقی سطح ترشح هورمون آدرنالین و هیجان را در فرد افزایش میدهد و از آنجایی که فرد راهی برای آزادسازی انرژی و هیجان زیادی که در بدن آزاد میشود ندارد، منجر به سردرد، سرگیجه، گرگرفتگی، و سردرگمی در موارد شدید میتواند باعث حمله قلبی یا سکته مغزی در فرد مراجعه کننده شود.
زیرا افزایش هورمون آدرنالین بدون امکان آزادسازی عاطفی یا فعالیت بدنی منجر به آسیبهای روحی و جسمی شدید میشود. اگر این شرایط به مدت طولانی تکرار میشود که باعث بیماریهایی مانند فشار خون، ضعف اعصاب، پرخاشگری و در برخی موارد باعث حمله قلبی یا سکته در فرد مراجعه کننده میشود.
برای جلوگیری از ناراحتی مشتری، ماساژور باید پس از در نظر گرفتن حالات جسمی و روحی مشتری، موسیقی مناسب را برای هدف مورد نظر ماساژ انتخاب کند. موسیقی همچنین باید دارای شدت صدایی مناسب برای هدف مورد نظر باشد تا بدون آسیب به بدن یا ذهن مشتری، به نتیجه مورد نظر خود میرسد.
توجه به این نکته ضروری است که اگر آلات موسیقی را به سه دسته «بادی»، «زهی» و «ضربهای» تقسیم کنیم، میتوان از موسیقی با سازهای زهی بهعنوان ساز اصلی برای ماساژهای آرامشبخش با ریتم و شدت ملایم و آرام استفاده کرد. همچنین بادی استفاده از سازهایی مانند ویولن که صدا با حرکت آرشه روی سیم ایجاد میشود، کمتر استفاده گردد زیرا صدای حاصل از ویولن پس از در مدت کوتاهی باعث ایجاد کلافگی در فرد مراجعهکننده و ماسور میشود.
موسیقی با سازهای ضربهای یا کوبهای که در آن صدا با ضربه زدن به ساز با دست یا یکشی تولید میشود، میتواند برای ماساژ تحریکی مناسب باشد، در حالی که موسیقی با سازهای بادی که صدا توسط جریان باد تولید میشود، معمولاً برای ماساژ ریلکسی مناسب است، به شرطی که آرام و با ریتم ملایم پخش شوند.
علاوه بر این، هر نوع ماساژ (تحریکی و ریلکسی) نیاز به موسیقی بدون کلام دارد زیرا کلمات موجود در یک شعر یا آهنگ در موسیقی پاپ به ذهن مشتری معنا میبخشد که ذهن یا سعی در درک آن دارد یا در مقابل آن مقاومت میکند. در نتیجه تجربه مشتری از ماساژ کمتر میشود زیرا فکر کردن به آن ذهن را از آرامش منحرف میکند.
حرف آخر این است که من معتقدم موسیقی عنصری جادویی در ایجاد حس مثبت در حین ماساژ است، زیرا انتخاب موسیقی هماهنگ با هدف ماساژ، تأثیرات مثبت روحی و روانی ماساژ را به شدت افزایش میدهد و خاطره بسیار خوشایندی را در مشتری به جا میگذارد. ماساژور باید تکنیکهای دقیق و اصولی ماساژ را با استفاده از موسیقی انجام دهد تا به مشتری آرامش روحی و جسمی بیشتری ببخشد.