فهرست
اهمیت نور مناسب
شاید بتوان میزان روشنایی را یکی از مهمترین ویژگی‌های مرکز ماساژ در ایجاد حس آرامش در مشتری دانست زیرا کیفیت و کمیت نور، اولین چیزی است که توجه مراجعه‌کننده را به خود جلب می‌کند و می‌تواند نقش بسزایی در کاهش تنش‌های روحی و ذهنی در انسان داشته باشد.
علم معماری سنتی ایرانی از قدیم‌الایام بر اهمیت نور در محل زندگی تأکید داشته و همواره به این نکته در طراحی و ساخت اشاره می‌کردند که بگذارید نور در خانه جریان داشته باشد. اما میزان روشنایی در مکان‌های مختلف با توجه به نوع کاربری بسیار متفاوت است.
واضح است فرآیندهای کاری پیچیده و دقیق به میزان نور بیشتری نیاز دارند و کارهای ساده که احتیاج به‌دقت خاصی ندارند به میزان نور کمتری نیاز خواهند داشت در مورد مراکز ماساژ نیز باید با انجام تحقیق و بررسی‌های علمی بهترین میزان نور را انتخاب و به کار گرفت تا بیشترین تأثیر مثبت را بر ذهن و جسم فرد مراجعه کننده داشته باشیم.
شدت نور
به تجربه ثابت‌شده است مراکز ماساژی که میزان روشنایی زیادی دارند موردقبول و توجه مراجعه‌کنندگان نیستند زیرا شدت زیاد نور باعث تحریک سیستم بینایی و عصبی مراجعه‌کننده شده و حس آرامش را کاهش می‌دهد. از طرفی میزان روشنایی بسیار کم نیز ممکن است مطلوب نباشد چون مراجعه‌کننده نمی‌تواند با محیط ارتباط برقرار کرده و درنتیجه نمی‌تواند حس امنیت را از محیط بگیرد.
همچنین میزان روشنایی بسیار کم باعث می‌شود که تشخیص و انتخاب ابزارهای مختلف ماساژ برای ماسور سخت باشد پس تعیین میزان روشنایی در مراکز ماساژ بسیار حائز اهمیت است.
شدت روشنایی یکی از مهمترین شاخص‌های سنجش میزان روشنایی به‌حساب می‌آید که عبارت است از میزان شار نوری تابیده‌شده به واحد سطح که واحد سنجش آن لوکس (Lux) است. استانداردهای روشنایی مقادیر شدت روشنایی لازم در هر محیط را تعیین می‌کنند به‌عنوان‌مثال برای یک دفتر کار شدت روشنایی حدود ۳۰۰ لوکس و برای یک زمین فوتبال در سطح مسابقات بین‌المللی تا شدت روشنایی ۳۵۰۰ لوکس و برای کارهای فوق‌العاده دقیق مثل جراحی حداقل ۱۰٫۰۰۰ لوکس توصیه می شود
در برخی منابع شدت نور بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ لوکس و در برخی منابع حداکثر ۲۰۰ لوکس را برای مراکز ماساژ مناسب می‌دانند که این میزان را می‌توان با استفاده از دستگاه لوکس متر به سهولت اندازه‌گیری کرد.
اما نکته دیگر این است که در ایجاد سیستم روشنایی باید به این نکته دقت نمود که استفاده از نور در سقف و کف اتاق ماساژ اصلاً مطلوب نیست، زیرا نور مستقیم که از سقف یا کف بتابد باعث ایجاد مزاحمت برای مراجعه کننده یا ماسور می‌شود. پس بهترین سیستم روشنایی در اتاق‌های، ماساژ نورپردازی مخفی و استفاده از سیستم روشنایی مخفی است.
نور مخفی، شاخه‌ای از نورپردازی و یا به‌نوعی روشی اجرایی در نورپردازی است که در آن منشأ نور و یا لامپ دیده نمی‌شود اما بازتاب نور آن بر روی سطح دیوار) و یا سقف مشاهده می‌شود. در سال‌های اخیر اجرای نور مخفی را به کمک انواع لامپ‌های شیلنگی و ریسه‌های ال ای دی (LED) و یا اس‌ام دی (SMD) انجام می‌دهند. می‌توان از سایر منابع نوری نیز استفاده نمود موارد استفاده نور مخفی عموماً داخل گچ‌بری‌های داخل دیوار، کناف و سازه‌های سقفی و دیواری ساختمانی است. پس لازم است در هنگام طراحی و ساخت مرکز ماساژ به این نکته هم بسیار دقت داشت.
رنگ نور
علاوه بر شدت روشنایی، مورد دیگری نیز وجود دارد که باید به آن نیز توجه داشت و آن رنگ نور است تأثیر رنگ‌ها بر فرد ممکن است خودآگاه یا ناخودآگاه باشد، اما بیشتر از آن چیزی که فکر می‌کنیم قدرت تأثیرگذاری مثبت یا منفی دارند. همه رنگ‌ها نور را بصورت متفاوتی بازتاب می‌کنند این بازتاب نور چیزی است که ما از رنگ‌ها درک می‌کنیم.
همچنین رنگ‌ها می‌توانند موجب تغییر رفتار انسان شوند و این نوع تغییر به تحول در خصوصیات و شخصیت افراد منجر می‌شود. رنگ‌ها آن‌چنان در روح و روان آدمی اثر می‌گذارند که تغییر رفتار وی را در پی‌دارند. این نوع تغییر به تحول در خصوصیات و شخصیت افراد منجر می‌شود.
انسان و رنگ زیرمجموعه‌ای از نظام کل و جهان هستند لذا انسان و رنگ دائماً در تعامل باهم می‌باشند و با عدم جایگزینی صحیح رنگ در مکان خاص روحی خود و به‌کارگیری نادرست آن در محیط‌های انسانی، صدمات شدیدی بر انسان وارد خواهد آمد.
پس انتخاب رنگ نورپردازی در اتاق ماساژ بسیار حائز اهمیت است. علم ثابت کرده است که طیف نور زرد تا نارنجی (نارنجی – قرمز) یکی از بهترین رنگ‌هایی است که می‌توان در سیستم روشنایی مراکز ماساژ استفاده نمود. زیرا ازیک‌طرف رنگ زرد یکی از رنگ‌های اصلی است و از طرف دیگر طول‌موج نور زرد حدود ۵۶۵ الی ۵۹۰ نانومتر است که در طیف نوری مرئی قرار دارد و با مواردی مانند لذت، آزادی و صمیمیت در ارتباط است.
روانشناسی نور
روانشناس‌هایی مانند «آیسمن» و «رایت» رنگ زرد را قوی‌ترین رنگ نامیده‌اند زیرا آن را با هیجان عزت‌نفس و خلاقیت مرتبط می‌دانند. احساسی که به عقیده بیشتر افراد با زرد رابطه دارد شادی است به همین دلیل است که این رنگ با کمدی، امید و خوش‌بینی عجین شده و ما در روزهای آفتابی و صاف خوشحال‌تر هستیم و استفاده از این رنگ در مراکز ماساژ می‌تواند حس شادی وامید را در مراجعه‌کننده ایجاد نماید.
همچنین رنگ نارنجی با طول‌موج حدود ۵۸۵ – ۶۲۰ نانومتر با انرژی گرما احساسات تند و آتشین، سرحالی سلامتی و جذابیت مرتبط است. طیف رنگ نارنجی از نارنجی تیره (نارنجی مایل به قرمز یا قهوه‌ای؛ تقریباً رنگ سفال) شروع‌شده و در ادامه قرمز-نارنجی (رنگ خرمالو)، رنگ نارنجی خالص مثل رنگ انبه، صورتی- نارنجی (مثل رنگ ماهی سالمون) است و در خاتمه به رنگ نارنجی روشن (مثل رنگ طالبی) می‌رسد.
طیف تیره‌رنگ نارنجی احساس راحت بودن را القا می‌کند و طیف روشن آن نیز آرامش‌بخش و تداعی‌کننده سلامتی و حال خوش است. رنگ نارنجی می‌تواند به صورت‌های گوناگونی بر ما اثر بگذارد به‌عنوان‌مثال در پژوهشی که در ۱۹۷۹ میلادی انجام شد پژوهشگران دریافتند که رنگ نارنجی تأثیر تضعیف‌کنندگی بر پایه غدد درون‌ریز بر عملکرد ماهیچه‌ها را دارد که به‌طور محسوسی ما را آرام می‌کند، به‌طوری‌که می‌توانیم آن را مستقیماً اندازه بگیریم.
همچنین این طیف رنگ باعث تولید هورمون ملاتونین در انسان می‌شود که این هورمون به هورمون آرامش و خواب مشهور است ما ترشح و تأثیر این هورمون را در هنگام تماشای غروب خورشید تجربه کرده‌ایم و می‌دانیم که دیدن این طیف نور چه تأثیر آرامش‌بخشی بر ذهن دارد.
ملاتونین هورمونی است که در غده صنوبری در مغز تولید می‌شود و وظیفه تنظیم چرخه خواب‌وبیداری را به عهده دارد این هورمون ازنظر شیمیایی یک اسیدآمینه ساده و ازنظر اندازه مولکول نیز یک هورمون کوچک است که می‌تواند در تمام سلول‌ها و فضای بین سلولی جای گیرد امروزه دانشمندان ثابت کرده‌اند که شدت روشنایی و رنگ می‌تواند در میزان ترشح این هورمون تأثیر بسزایی داشته باشد.
پس چنانچه بتوانیم طیف نوری غالب در مراکز ماساژ و اتاق ماساژ را طیف زرد تا نارنجی پررنگ با شدت روشنایی ۱۰۰ تا ۱۵۰ لوکس (حداکثر ۲۰۰ لوکس) تنظیم کنیم با افزایش ترشح هورمون ملاتونین در مراجعه‌کننده، به‌طور غیرمستقیم باعث ایجاد حالت ریلکسی و آرامش در وی خواهیم شد و این امر میزان رضایت مراجعه‌کننده را افزایش خواهد داد. البته قابل‌ذکر است که در انتخاب رنگ، دیوار وسایل و تجهیزات موجود در اتاق ماساژ نیز باید دقت خاصی داشت و برای ایجاد ترکیب رنگ باید از رنگ‌های گرم و نزدیک به هم استفاده نمود.
اکیداً توصیه می‌شود که از رنگ‌های مشکی، طوسی، قهوه‌ای سوخته، آبی تیره… در طراحی اتاق ماساژ و لوازم استفاده نشود زیرا این رنگ‌ها دارای طبع سرد هستند و باعث ایجاد حس، سردی، افسردگی و غم در مراجعه‌کننده و ماسور می‌شوند و به همین علت تمایل فرد برای حضور مجدد در مرکز ماساژ کم خواهد شد.
همچنین توصیه می‌شود از تک‌رنگ بودن اتاق ماساژ دوری‌کنیم بلکه باید از ترکیب رنگ‌های مختلف به‌شرط سازگاری و تناسب با یکدیگر بهره ببریم تا بیشترین تأثیر مثبت را بر ذهن و جسم فرد مراجعه‌کننده داشته باشیم.
علاوه بر آن ازآنجاکه ماسور نسبت به فرد مراجعه‌کننده ساعات بیشتری را در اتاق ماساژ به سر می‌برد تمام تأثیرات یادشده بر ماسور بسیار بیشتر خواهد بود و این نکته‌ای است که ماسور برای حفظ سلامت ذهنی-روانی خود باید به آن دقت داشته باشد.