فهرست
سندرم درد میوفاشیال به انگلیسی: Myofascial pain syndrome عبارت است از درد مزمن ماهیچه‌ای که در ارتباط با نقاط ماشه‌ای است. نقاط ماشه‌ای میوفاشیال، نواحی حساسی هستند که ممکن است در اثر آسیب‌های ماهیچه‌ای ، فعالیت‌های بیش از اندازه و انقباض‌های پیوسته یا طولانی مدت ایجاد گردند. در ابتدا درد در همان محل گزارش می‌شود، ولی ممکن است باعث درد ارجاعی گردد. در این سندرم، یک ماهیچه یا گروهی از ماهیچه‌ها درگیر می‌شوند، ولی در فیبرومیالژی بسیاری از گروه‌های ماهیچه‌ای در نواحی مختلف بدن دچار مشکل می‌گردند. اگرچه درد میوفاشیال و فیبرومیالژی یک اختلال پسیکوسوماتیک محسوب نمی‌شود، اما اضطراب و فشار‌های ذهنی در تشدید علائم مؤثر هستند.
میوفاشیا Myofascia
مجموعه میوفاشیا بر یکپارچگی ماهیچه و فاشیا اشاره دارد. فاشیا یک بافت نرم از نوع بافت همبند است که در قسمت‌های مختلفی از بدن انسان همانند عضلات و اعصاب محیطی نفوذ میکند و همچنین در پوشش، ارتباط یا محافظت از بافت‌های بدن نقش دارد. فاشیای عمقی بخش‌هایی چون استخوان، غضروف و عروق خونی را می‌پوشاند و در عضلات اسکلتی (به‌صورت اپی میزیوم، پری میزیوم و اندومیزیوم) و اعصاب محیطی (به شکل اپی نور یوم، پری نور یوم و اندونور یوم) تخصصی می‌گردند.
علل سندرم درد میوفاشیال
- عوامل زیر ممکن است در ایجاد سندرم درد میوفاشیال نقش داشته باشند:
- کشیدگی ماهیچه‌ای
- حرکات تکراری
- فعالیت بیش از اندازه
- اختلالات وضعیت بدن و مشکلات عضلانی اسکلتی
- پیچ خوردگی
- آسیب دیسک بین مهره‌ای
- خستگی عمومی
- مشکلات پزشکی همانند حمله قلبی و سوزش معده
- عدم فعالیت به دنبال شکستگی‌ها
- استرس و اضطراب
- جنس و سن (سندرم درد میوفاشیال در زنان و در سنین میانی بیشتر رخ می‌دهد که علت آن نامشخص است. )
علائم و نشانه‌ها
- درد ماهیچه‌ای موضعی که احتمال انتشار نیز دارد.
- وجود نقاط ماشه‌ای که ممکن است با یک گره یا باند سفت همراه باشد که در لمس حساس است.
- سفتی ماهیچه‌ای
- سفتی مفصل در نزدیکی عضله درگیر
- بدتر شدن درد با فعالیت و سرما و کاهش علائم به هنگام استراحت
- مشکلاتی از قبیل اضطراب، افسردگی و خستگی عمومی
- احتمال اختلال خواب
رهاسازی فشار از روی نقاط ماشه‌ای
میوتراپی نقاط ماشه‌ای عبارت است از وارد کردن فشار متمرکز و متغیر بر روی نقاط گرفتگی عضلانی و نقاط ماشه‌ای. این فشار توسط انگشتان، قوزک انگشتان و یا آرنج در دوره‌های زمانی 10 تا 30 ثانیه ای واردشده و می‌تواند به شکل مؤثری باعث تسکین گرفتگی‌های عضلانی و نقاط ماشه‌ای شود. در روش رهاسازی فشار تریگر پوینت‌ها، هدف شل کردن عضله است تا لاکتیک اسید ذخیره‌شده در آن‌ها خارج شده و گردش خون و اکسیژن تقویت شود. بدین ترتیب اسیدلاکتیک بیشتری در عضله تجمع پیدا نخواهد کرد.
نقطه ماشه‌ای و ابزار‌های رهاسازی ماساژ
ابزار‌های رهاسازی نقطه ماشه‌ای توسط دانشمندان متخصص کایروپراکتور‌ها و فیزیوتراپیست‌ها به‌طور یکسان طراحی شده‌اند که هدف آن‌ها تقلید از ماساژ درمانی با ابزاری است که به‌راحتی و به‌تنهایی قابل استفاده است. نقاط ماشه‌ای می‌تواند روی تمام نقاط بدن اعمال شود، برخی از نقاط سخت‌تر از بقیه نقاط هستند. به همین دلیل باید از ابزار‌هایی با اندازه، ضخامت و شکل بهتری استفاده کرد.
به لطف فناوری‌هایی که مداوم در حال پیدایش هستند، گزینه‌های درمانی بسیار متنوع هستند. به‌طورکلی، آن‌ها ابزار‌های کوچکی هستند، خواه متحرک باشند یا ثابت، آن‌ها می‌توانند برای رهاسازی نقطه ماشه‌ای بر بافت عضلانی محک اعمال شوند.
انواع محصولات مؤثر برای رهاسازی نقاط ماشه‌ای
غلتک‌های فوم
غلتک‌های اسفنجی دستگاه‌های استوانه‌ای شکل هستند که در حالت چرخیدن روی بدن نقاط ماشه‌ای را هدف قرار می‌دهند. این دستگاه یکی از ابتدایی‌ترین ابزار‌های رهاسازی میوفاشیال است و برای تازه‌کارها مناسب است. توپ‌های ماساژ از یک توپ کوچک برای فشار در نقطه ماشه‌ای استفاده می‌کنند یا به‌آرامی روی آن می‌چرخانند. توپ‌های ماساژ در اندازه‌ها و با بافت‌های مختلفی وجود دارد.
عصای ماساژ
عصا‌های ماساژ ابزاری از نوع چوب‌دستی هستند که دستگیره آن‌ها در انتها است. هنگامی‌که عصای ماساژ را به اطراف بازو، پا یا شانه می‌چسبانید، می‌توانید عصا را به یک نقطه ماشه‌ای فشار دهید و آن را ر‌ها کنید. ماسور‌های ضربهای و ابزار‌های ماساژ این ماسور‌های برقی-دستی هستند که با استفاده از پالس‌های کوتاه و سریعی که دارند برای آزادسازی نقاط ماشه‌ای، به عمق بافت‌های نرم نفوذ می‌کنند.
چگونه می‌توان از وقوع نقاط ماشه‌ای جلوگیری کرد؟
نقاط ماشه‌ای کامل قابل‌پیشگیری نیستند. زندگی ما را در موقعیت‌های غیرمنتظره قرار می‌دهد. مواردی مانند بارداری، حمل یک کیف سنگین در هنگام مسافرت یا انجام بیش‌ازحد مسابقه تنیس می‌تواند باعث شکل‌گیری نقاط ماشه‌ای شود. بنابراین می‌توان از بدترین نقاط ماشه‌ای که در طی سال‌ها براثر موقعیت‌های غیرطبیعی و در روز‌ها و ساعت‌ها ایجاد می‌شود، جلوگیری کرد.
چند نکته برای جلوگیری از نقاط ماشه‌ای
- هنگام نشستن پشت میز پای خود را صاف روی کف زمین قرار داده و پشت خود را کامل تکیه دهید.
- هنگام استفاده از کامپیوتر، از یک صفحه‌کلید استفاده کنید که بالای کمر باشد. به این ترتیب، شانه‌ها می‌توانند بجای تلاش برای بالا نگه‌داشتن بازو‌ها در آرامش باشند.
- بعد از 20 دقیقه قرارگیری در هر موقعیتی در اطراف حرکت کنید.
- عضلات پشتتان را تقویت کنید بنابراین آن‌ها می‌توانند از ستون فقرات محافظت کرده و از ایجاد نقاط ماشه‌ای جلوگیری کنند.
- قبل از ورزش سنگین از غلتک فومی یا ماسور ضربهای استفاده کنید تا عضلاتتان محکم شوند. فعالیت شدید با عضلات شل و نرم به‌راحتی می‌تواند منجر به ایجاد فشار و تشکیل نقطه ماشه‌ای شود.
- هر روز حداقل 30 دقیقه با انجام دادن فعالیت‌های آرامش بخش، استرستان را مدیریت کنید.
رایج‌ترین عادت‌های زندگی که باعث فشار عضلات و منجر به نقاط ماشه‌ای می‌شوند
- وضعیت سر جلو، این وضعیت در قسمت پشت و طرفین گردن و پایه جمجمه فشار وارد میکند. این امر به دلیل نگه‌داشتن سر در حالت رو به جلو مانند جابجایی گردن در هنگام پیام دادن یا استفاده از لپ تاپ و برای ثابت نگه‌داشتن سر است. هنگامی‌که سر و گردن تراز نباشند، عضلات گردن وزن بیشتری از آنچه که باید را تحمل کرده و متورم می‌شوند.
- شانه‌های گرد و قوز کردن کار با لپ‌تاپ بر قسمت بالای بدن و گردن در جلو و عضلات موجود در سینه فشار وارد میکند و موجب کوتاه شدن و منقبض شدن آن‌ها می‌شود. عضلات قسمت بالایی بیش‌ازحد درگیر می‌شوند و این خمیدگی باعث تقویت عضلات ستون فقرات می‌شود.
- خم شدن روی صندلی چه در مترو نشسته باشید و با در یک جلسه کاری، احتمال به‌صورت خم می‌نشینید. اکثر صندلی‌ها پشت کمر را پر یا از انحنای طبیعی ستون فقرات محافظت نمی‌کنند زیرا آن‌ها راست هستند، به همین دلیل می‌خواهید به‌جای استفاده از آن به‌عنوان تکیه‌گاه، به جلو خم شوید.
- رانندگی طولانی مدت
- نگه‌داشتن بازو‌ها در مقابلتان بر روی فرمان برای رانندگی‌های طولانی مدت می‌تواند بر روی قسمت فوقانی کمر فشار وارد کند. همچنین می‌تواند عضلات فوقانی بین گردن و شانه را سفت کند، زیرا در طولانی مدت بازو‌ها کوتاه و سفت می‌شوند.
جامعه علمی، درمان نقطه ماشه‌ای را مورد بررسی قرار داده و چندین مزیت در مورد آن ارائه داده است که عبارت‌اند از:
- جریان خون بهبودیافته – با بازگرداندن جریان خون به محل انقباض، به باز شدن مویرگ‌های بسته و بهبود گردش خون کمک میکند.
- افزایش محدوده حرکتی- التیام بخشیدن از طریق ماساژ نقطه ماشه‌ای به نرم شدن عضلات کمک میکند و محدوده حرکتی را بهبود می‌بخشد.
- افزایش حس تندرستی– مغز و بدن به هم مرتبط هستند. با فشار کمتر روی بدن، درد کمتری نیز حس می‌شود. استراحت بدن، به روح و روان آرامش می‌دهد.
- ارتقا فعالیت سیستم عصبی پاراسمپاتیک – سیستم عصبی پاراسمپاتیک برخلاف سیستم عصبی سمپاتیک که باحالت سروکار دارد مسئول بهبود و ترمیم است. آزادسازی نقطه ماشه‌ای در مطالعات نشان داده که فعالیت این سیستم را افزایش داده و باعث بهبودی سریع‌تر درد می‌شود.
ماساژ عمیق بافت نسبت به ماساژ سوئدی از فشار بیشتری استفاده میکند. اگر مشکلات عضلانی مزمن، مانند درد، جراحت، یا عدم تعادل دارید این ماساژ برای شما گزینه خوبی به شمار می‌رود. این ماساژ می‌تواند گرفتگی عضلات، درد عضلانی مزمن و اضطراب را برطرف کند.
روش درمان نقاط ماشه‌ای موضعی کردن: نقطه ماشه‌ای ممکن است به‌صورت یک باند سفت‌وسخت در عضله، پوست (بافت اسکار)، لیگامان، تاندون و یا عمقی‌تر در کپسول مفصل یا پریوست استخوان وجود داشته باشد. آشنایی با نقاط طب سوزنی در یافتن این نقاط بیشتر به ما کمک میکند زیرا تقریباً این نقاط باهم مطابقت دارند. برای یافتن نقطه ماشه‌ای بیمار باید در وضعیت مناسبی که عضلاتش شل باشند قرار داده شود. استفاده از روغن مناسب جهت پیدا کردن نقاط مؤثر است. ازآنجایی‌که اغلب فیزیوتراپیست‌ها از ژل اولتراسوند به‌عنوان روغن ماساژ در بخش‌های فیزیوتراپی استفاده می‌کنند؛ تجربه نشان داده که این مواد نرم‌کننده‌های نامرغوبی بوده و در تماس دست با بافت بسیار لغزنده می‌باشند؛ بنابراین باعث کاهش دقت و افزایش فشار به دست‌های درمانگر می‌شود.
مطالب زیر برای افزایش دانش و آگاهی شما مفید خواهند بود: