فهرست
مقدمه
ماساژ برای تمام افراد در هر وضعیت و سنی مفید و انتخابی مناسب برای افزایش رشد و بهبود بدن است، همچنین به عضلات بدن نیروی تازه بخشیده و آن‌ها را به شکل اصلی خود بازمی‌گرداند. علاوه بر این برای افرادی که از بی‌خوابی رنج می‌برند یا خواب آشفته دارند، مفید است. ماساژ پا برای تقویت سیستم داخلی بدن مفید است و به کسانی که از خستگی مفرط رنج می‌برند پیشنهاد می‌شود. افرادی که از بی‌خوابی رنج می‌برند باید قبل از رفتن به رختخواب ماساژ بگیرند. ترکیبی از ماساژ پا، ستون فقرات و سر برای آن‌ها نتیجه بهتری به همراه دارد.
مالش پوست بدن را گرم می‌کند که در نتیجه خون رقیق شده و گردش خون تسریع می‌شود. ازآنجاکه این گرما منافذ پوست را باز می‌کند، ضروری است برای جذب روغن در پوست، دوش بگیرید. ماساژ نرم و آهسته روشی عالی برای آرام ساختن فرد است که بر روی مارما‌ها (Marmas) یا نقاط فشار، بدن را بلافاصله آرام می‌کند.
با افزایش سن به‌تدریج چالاکی و سرزندگی در انسان کاهش می‌یابد. انباشتگی ناشی از فشار‌های فیزیکی و ذهنی مداوم که در اثر انجام فعالیت‌های غیرطبیعی مانند کار طولانی و … به وجود می‌آید، موجب ضعف سیستم عصبی و ایجاد خلل در گردش انرژی حیاتی می‌شود.
تنش، نگرانی، نارضایتی، حرص، طمع و دلواپسی به فرد آسیب می‌رسانند و پیری زودرس را به همراه دارند. برای جلوگیری از این مشکل و کاهش استرس در بدن و ذهن، آرامش ضروری است. هرچند حرکات یوگا و تمرینات عمیق تنفسی، آرامش فرد را تضمین می‌کنند اما می‌توان گفت که گرفتن ماساژ مفیدتر است زیرا علاوه بر تحریک عضلانی، معجزه لمس بدن را با استفاده از روغن‌های گیاهی خوشبو نیز در بردارد.
درمجموع می‌توان گفت ماساژ از پیری زودرس جلوگیری می‌کند و کاهش چین‌وچروک، موجب هماهنگی عملکرد عضلات و ذخیره انرژی در مفاصل می‌شود. همچنین پوست را نرم و لطیف کرده، سیستم عصبی و دستگاه ایمنی را تقویت می‌کند و در حفظ شکل مناسب بدن و قابلیت ارتجاعی‌اش مؤثر است. دریافت ماساژ منظم، بهره‌مندی از آن را به حداکثر می‌رساند.
زندگی انسان امروزی بسیار تجملی است. اکثر افرادی که در شهر‌های بزرگ و کوچک زندگی می‌کنند تحرک فیزیکی کمی دارند. نوع شغلشان اجازه انجام فعالیت و حرکات عضلانی را به آن‌ها نمی‌دهد. علاوه بر آن هوای ناسالم، غذا‌های غیرطبیعی و گلخانه‌ای نیز سیستم بدنی را ناموزون کرده و نگرانی و استرس دائم موجب افزایش سموم در بدن می‌شود. بهترین، آسان‌ترین و طبیعی‌ترین درمان برای همه این مشکلات، ماساژ است.
بهتر است سر را یک یا دو بار در هفته و یا هر ۳ روز یک‌بار ماساژ دهید. انجام منظم هفتگی آن یا دو هفته یک‌بار، از پیشرفت ناراحتی‌های پوستی مانند اگزما، تاول و خارش‌های پوستی جلوگیری می‌کند همچنین باعث افزایش بنیه، صبر، اعتمادبه‌نفس، شکیبایی، هوش و تعقل، قدرت جنسی و زیبایی فیزیکی می‌شود.
ماساژ برای سردرد و ضعف اعصاب و بی‌خوابی، نقرس، فلج اطفال، چاقی، آرتروز، فشارخون، آسم و ناراحتی‌های مغزی جنبه درمانی دارد. اگر نمی‌توانید همه بدن را ماساژ دهید حداقل هر شب قبل از خواب کف پا‌ها را ماساژ دهید.همچنین باعث افزایش تولید گلبول‌های سفید شده که بدن را در مقابل ویروس‌ها با و بیماری‌های عفونی مصون می‌دارد. به مکانیسم دفاعی بدن کمک کرده سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند. همچنین توانایی بدن را برای تطبیق تغییرات ناگهانی دما و فشار‌های جوی و سایر تغییرات محیطی افزایش می‌دهد.
معنی ماساژ
ماساژ به فرانسوی: (Massage) به دست‌کاری لایه‌های سطحی و عمیق عضلانی و بافت همبند با استفاده از تکنیک‌های مختلف، به‌منظور افزایش عملکرد، کمک درروند درمان و ترویج آرامش و آسایش است. ماساژ شامل فشارثابت یا در حال حرکت یا لرزش و کمک به حرکات مکانیکی بدن است که می‌تواند با دست، انگشتان، آرنج، زانو، ساعد و پا‌ها انجام می‌شود. هدف ماساژ شامل عضلات، تاندون‌ها، رباط‌ها، فاشیا، پوست، مفاصل، یا سایر بافت همبند و همچنین رگ‌های لنفاوی، یا اندام‌های دستگاه گوارش است. به فرد ماساژ دهنده «ماسور یا ماسیس» گفته می‌شود و به دستگاه الکتریکی که عمل ماساژ را برای بدن انجام می‌دهد ماساژور گفته می‌شود.
راهی برای سالم‌سازی بدن
به‌عبارت‌دیگر ماساژ دادن عبارت است از یک سری حرکات و مهارت‌های دستی که به‌طور منظم و خاص بر روی بافت‌های بدن جهت تأثیر بر سیستم عصبی، عضلانی، پوست، مفاصل و گردش خون بکار می‌رود. ماساژ دادن در اصل شیوه ای است که روی مجرا‌های اصلی و فرعی انرژی حیاتی، رگ‌های خون، نقاط طب سوزنی و محل‌های معین انجام می‌شود و با انجام آن از ابتلا به بیماری‌ها جلوگیری و به سالم‌سازی بدن کمک می‌شود.
ماساژ بر اساس نظریه طب سنتی چین و بر اساس اصول تشخیص مرض و معالجه آن، با تحلیل همه‌جانبه بیماری و حال مزاجی بیمار انجام می‌شود. همچنین شامل کار و اقدام در بدن با فشارثابت یا در حال حرکت و یا لرزش و کمک به حرکات مکانیکی بدن است که می‌تواند با دست، انگشتان، آرنج، زانو، ساعد و پا‌ها انجام می‌شود. بافت هدف شامل عضلات، تاندون‌ها، رباط‌ها، فاشیا، پوست، مفاصل، یا سایر بافت همبند و همچنین رگ‌های لنفاوی، یا اندام‌های دستگاه گوارش است. ماساژ به‌عنوان یک کیفیت درمانی در همه تاریخ هم به‌منزله یک نوع آرام‌سازی و هم به‌عنوان یک درمان برای افزایش زیبایی شخصی مورداستفاده قرارگرفته و در میان رومی‌ها و یونانیان باستان نیز شایع بوده است.
تاریخچه ماساژ
کلمه ماساژ از کلمه یونانی بنام massein به معنای مالیدن و از لغت ma- nus به معنای دست گرفته شده است. ولی به‌طورکلی ماساژ دادن عبارت است از حرکاتی منظم و اصولی که روی بافت‌های بدن به‌منظور اهداف خاصی انجام می‌گردد. به عبارت دیگر ماساژ دادن عبارت است از سلسله حرکات و مهارت‌های دست که به‌طور منظم بر روی بافت‌های بدن جهت تأثیر بر سیستم عصبی، عضلانی، پوست، مفاصل و گردش خون به کار می‌رود.
ماساژ در شرق
اسناد تاریخی نشان می‌دهد ماساژ قدیمی‌ترین شکل درمان جسم و روح است. یکی از نخستین مراجع مکتوب در رابطه با آن را می‌توان در کتاب طب سنتی چینی یافت که تاریخ آن به قبل از میلاد بازمی‌گردد که در آن ماساژ ماهیچه‌ها و پوست از شایع‌ترین شیوه‌های درمان است. تاریخچه آن به حدود 2700 سال قبل برمی‌گردد. در متن کتاب امپراتور زرد (کتاب مرجع طب داخلی چین)، برای درمان فلج و تب و لرز به ماساژ پوست و پا توصیه شده است.
با سیری در تاریخ متوجه می‌شویم که ماساژ در تمام ملل و بافرهنگ‌های مختلف مرسوم بوده و شاید دلیل رواج آن عامه‌پسند بودن آن نزد تمام مردم باشد. در گذشته مردم بدون اینکه از تأثیرات فیزیولوژیکی و درمانی آن آگاهی داشته باشند از آن استفاده می‌کردند. برای نمونه در ضرب‌دیدگی‌ها اولین اقدام آن‌ها تکان دادن و یا مالش عضو صدمه دیده بوده است.
پیشرویی شرقی ها
در میان ملل و اقوامی که در گذشته از ماساژ به شکل وسیع‌تری استفاده می‌کردند می‌توان از مصری‌ها، ایرانیان، یونانیان، چینی‌ها و ژاپنی‌ها نام برد و همین‌طور از بین دانشمندان و اطباء قدیمی که از تکنیک‌های آن استفاده می‌کردند می‌توان به بقراط و ابوعلی سینا اشاره کرد. بقراط به نتایج سودمند مالش و ماساژ در تأمین و بازگرداندن نیروی عضلانی افراد ناتوان تا حدی پی برد و برای درمان بعضی از عوارض مفصلی و عضلانی از این روش‌ها استفاده نمود.
ماساژ از دیرباز به‌عنوان نوعی درمان مطرح بوده و مطالعات تاریخی نشان می‌دهد که مالش بدن در بین انسان‌های اولیه و تمدن‌های باستانی وجود داشته است. هندیان از آن در ورزش‌های تنفسی استفاده می‌کردند. مصریان و ایرانیان نیز انواع مختلف آن را جهت درمان بکار می‌بردند. نمونه‌های زیر بخشی از کاربرد‌های ماساژ در زمان باستان ر نشان می‌دهد:
- بقراط از ماساژ آرام، بعد از جا انداختن شانه استفاده می‌کرد.
- ابوعلی سینا ماساژ را برای پخش کردن مواد زائدی که در عضلات تشکیل‌شده توصیه می‌کرد که باعث رفع خستگی می‌شد.
ماساژ در غرب
تاریخچه ماساژ درمانی در تمدن غرب به ریشه‌های طب غربی در یونان باستان برمی‌گردد. 500 سال قبل از میلاد در یونان بقراط که او را پدر طب غربی می‌دانند، از ماساژ نیز برای درمان استفاده می‌کرد. بقراط گفته که: «یک پزشک باید در خیلی چیز‌ها تجربه داشته باشد اما مطمئناً در مالش او معتقد بود که ماساژ – همراه با هوای تازه، غذای خوب، حمام، موسیقی، استراحت و بازدید دوستان – کلیدی برای درمان بیماری است.
در کتب پزشکی، ماساژ و تمرین درمانی یکسان آورده شده است ولی کلین سوئدی سعی کرد این دو را تفکیک کند. وی با انتشار کتاب جیبی ماساژ در سال 1895 جدایی این دو را بیان کرد و گفت ماساژ تمرین درمانی نیست. در سال 1813 اولین کالج آموزشی در استکهلم تأسیس گردید و توسط دانشجویان این کالج ماساژ سوئدی به‌عنوان یک روش استاندارد به جهانیان شناسانده شد. در سوئد، ماساژ سوئدی بر اساس آناتومی و فیزیولوژی توسط یک فیزیولوژیست سوئدی، هنریک لینگ (1776-1839) بانام پزشکی ژیمناستیک ابداع شد. پزشکی ژیمناستیک شامل حرکات انجام شده توسط درمانگر بود که در دانشگاه استکهلم به ثبت رسید.
ماساژ سوئدی به‌عنوان جنبش سوئدی درمان در اروپا و شناخته شده و در سال 1858 به ایالات متحده آمد. امروز آن را به‌عنوان ماساژ سوئدی می‌شناسند که پایه و اساس انواع دیگر ماساژ غربی، ازجمله ماساژ ورزشی، ماساژ عمیق بافت و آروماتراپی است. روش مدرن از ماساژ سوئدی از طریق مطالعه بر روی فیزیولوژی، ژیمناستیک و با اقتباس از تکنیک‌های ماساژ چین، مصر، یونان و روم ساخته شده است.
فیزیوتراپی و ماساژ
بین سال‌های 1884 تا 1918 ماساژ به عرصه پزشکی و درمان پا گذاشت و این هم‌زمان با شروع کار فیزیوتراپی بود. در سال 1900 هوفا کتاب خود به نام تکنیک‌های ماساژ را در آلمان به چاپ رسانید که هنوز هم اساس کلیه کتب درسی مرجع به کار گرفته می‌شود. سپس دکتر منل در سال 1917 کتاب خود به نام درمان فیزیکی به‌وسیله حرکت‌درمانی پولاسیون و ماساژ را نوشت. وی به‌طور مستمر در زمان حیاتش تا سال 1957 جهت آگاهی جامعه پزشکان بااهمیت و فواید آن کوشش نمود.
از سال 1980 درمان با ماساژ به‌سرعت گسترش پیدا کرد و امروزه درصورتی‌که به‌خوبی و بامهارت به کار گرفته شود به‌عنوان بخش مهمی در حفظ سلامتی و درمان مطرح می‌گردد و از سال 1993 به‌عنوان سومین دسته از اشکال متعدد طب تکمیلی طبقه‌بندی شد. امروزه نیز از آن با اهداف مختلف و به شکل وسیع و گسترده‌ای استفاده می‌کنند و به‌ویژه در درمان درد‌های عضلانی و مفصلی جایگاه ویژه‌ای را نسبت به سایر روش‌های درمانی به خود اختصاص داده است.
تکنیک های ماساژ
انواع مختلفی از ماساژ وجود دارد که بر بخش‌های مختلفی از بدن یا رویکرد‌های درمانی مختلف تمرکز دارند. انواع تکنیک ها برای مالش دادن و مشت‌ومال بدن با استفاده از دست‌ها است. در طول انجام ماساژ، درمانگر فشار‌های آرام یا قدرتمندی بر عضلات و مفاصل بدن وارد می‌آورد تا درد و تنش را کاهش دهد.
استروک
استروک سطحی برای گرم نمودن ناحیه جهت استروک‌های عمقی‌تر و برای استراحت دور‌های در طول کار عمقی‌تر و نیز آرام‌سازی در انتهای درمان استفاده می‌شود.
تکنیک نیدینگ
نیدینگ یک عمل نسبتاً عمقی که شامل گرفتن بافت و بلند کردن و فشردن مالیم و آزاد کردن آن است. نیدینگ برای گرم نمودن عضلات جهت ماساژ عمقی‌تر، کاهش جراحت در یک ناحیه (از طریق افزایش جریان خون و دفع مواد زائد متابولیک)، افزایش انعطاف‌پذیری عضله، کاهش گرفتگی آن و تسهیل آرام‌سازی استفاده می‌شود. در استروک و نیدینگ از حرکات ریتمیک و آرام استفاده می‌شود. نیدینگ نسبت به استروک عمقی، در کمک به جذب مواد داخل بافت مؤثرتر است.
ویلیامز و الکینز به‌طور مستدل توصیه می‌کنند که: درمان با یک استروک مالیم که به‌طور کامل بافت عضلانی ناحیه درمان را شامل می‌شود؛ شروع می‌گردد؛ سپس به‌تدریج فشار افزایش داده می‌شود. هدف از تکنیک فریکشن به حرکت درآوردن بافت‌های سطحی در بالای ساختمان‌های تحت درمان به‌منظور بهبود تحرکشان است. این مشابه تکنیک رولفینگ است که سختی بافت زیر جلدی را کاهش می‌دهد.
تکنیک رولفینگ
تکنیک رولفینگ یک استروک عمقی به همراه کشش بر روی بافت نرم که می‌تواند باعث قرمزی شدید و اغلب با خونریزی موضعی همراه باشد.معمولاً برای بیمار دردناک بوده و یک اثر منفی به‌صورت افسردگی و ترس برای او ایجاد می‌کند؛ بنابراین بندرت استفاده می‌شود؛ زیرا روش‌های ساده دیگری نیز برای به تحرک درآوردن بافت و نرمال کردن راستای صحیح بافت همبند وجود دارند. در تکنیک رولفینگ معمولاً از انگشتان شست، آرنج‌ها، پاشنه دست‌ها و یا زانو‌ها در نقطه تریگر پوینت استفاده می‌شود.
توصیه می‌شود از این تکنیک مخصوصاً در شروع درمان بالای استفاده نکنید؛ بلکه از استروک و نیدینگ ملایم باید استفاده کرد.
تکنیک استریپینگ
تکنیک دیگری است که می‌تواند به‌وسیله تراپیست‌هایی که در استفاده از آن مهارت کافی دارند؛ موفق باشد و عبارت است از یک نوع خاص تکنیک استروکینگ که آهسته اعمال می‌شود بیمار باید در وضعیت راحتی قرار گیرد به‌طوری که عضلاتی که درمان می‌شوند در کشش متوسط یا کامل شل باشند.
پوست باید چرب شود؛ شست‌ها یا انگشتان دو دست در انتهای تحتانی عضله قرار گیرد و به‌آرامی در امتداد طول عضله به سمت نقطه ماشه‌ای بلغزد به‌طوری که عضله از مایعات خود تخلیه شود.
حرکت انگشتان در ابتدا به آهستگی، حداکثر می‌توانند ۸ میلی‌متر در ثانیه و سپس به میزان یک ماساژ معمولی یعنی 18 میلی‌متر در ثانیه برسد.در اولین عبور فشار کم است زمانی که فشار در عبور‌های متوالی افزایش یافت در محل نقطه ماشه‌ای به یک انسداد ندولی برخورد می‌کنیم؛ این احساس شبیه یک توده است که می‌تواند ناشی از انسداد جریان خون و سایر مایعات بافتی در محل باشد.
حرکات لغزشی به‌آرامی در بالای نقطه و نواحی اطراف آن ادامه پیدا می‌کند تا به‌تدریج برآمدگی آن کاهش یابد. این تکنیک به‌هیچ‌وجه تکنیک نیدینگ عمقی که در امتداد محور بلند فیبر‌های عضله به کار می‌رود؛ نیست.
تکنیک فشار ایسکمیک
تعدادی از درمان گران از اعمال فشارثابت برای غیرفعال کردن نقطه ماشه‌ای حمایت می‌کنند.فشار عمقی مستقیماً بر روی یک نقطه ماشه‌ای با استفاده از انگشتان شست، برآمدگی انگشتان یا آرنج بسته به ناحیه هدف به کار می‌رود.
فشار اولیه باید کافی ولی قابل تحمل باشد.به‌تدریج فشار زیاد می‌شود تا هنگامی‌که درد کمتر گردد. می‌توان فشار را 20-25 ثانیه نگه داشت و بعد از یک استراحت مختصر تکرار کرد تا زمانی که درد یا علائم ارجاعی نقطه ماشه‌ای دوباره ایجاد نشود. معمولاً یک الی یک و نیم دقیقه از فشار ایسکمیک استفاده می‌کنند.
ماساژ درمانگر چگونه انتخاب می‌شود؟
۳۰ ایالت و ناحیه در ایالات متحده، قانون حمایت از تخصص ماساژ درمانی را گذرانده‌اند و آزمایشات این دوره‌ها را تعریف کرده‌اند. اگرچه مقررات اخذ مدرک از ایالتی به ایالت دیگر تفاوت دارد. در بسیاری از ایالات یک دوره ۶۰۰ ساعته برای آموزش آن در نظر گرفته شده است و اخذ درجه منوط به شرکت در امتحان سراسری بورد تخصصی ماساژ درمانی ویرجینیا است.
برای مراجعه به یک ماساژ درمانگر از دوستان خود و یا مراقبین بهداشتی قابل اعتماد کمک بگیرید. قبل از ملاقات با درمانگر خود تحقیق کنید. برای مثال سؤال کنید که در کدام رشته ماساژ درمانی تخصص دارد و (AMTA) دارد.
به خاطر داشته باشید که در زمان ویزیت، باید احساس راحتی داشته باشید. در صورتی که شخصیت و خصوصیات اخلاقی درمانگر خود را نمی‌پسندید فرد دیگری را جست‌وجو کنید که با او احساس راحتی بیشتری داشته باشید.
برای یادگیری روش‌های ماساژ درمانی و آموزش آن به اطرافیان می‌توانید از کتاب‌ها و نوارهای آموزشی ویدیویی بهره جویید. در بسیاری از کشورها کلاس تکنیک‌های ماساژ درمانی یا مراکز آموزشی بزرگسالان وجود دارد.
مطالب زیر برای افزایش دانش و آگاهی شما مفید خواهند بود: