فهرست
ماساژ آیورودا چیست؟
आयर् به معنی علم زندگی یک علم باستانی و آیورودا به سانسکریت: वेद کهن است که در هند مرکز توجه است، اگر چه در کشورهای دیگر نیز در قالب طب جایگزین استفاده میشود. در ماساژ آیورودا به انگلیسی Ayurveda Massage از گیاهان طبی، ماساژ و یوگا برای درمان بیماران استفاده میشود. ماساژ آیورودا از تعالیم هندو و بودا تأثیر زیادی گرفته است. یکی از مفاهیمی که از این طریق به آیورودا راه یافته مفهوم تعادل است، که بر اساس آن مقابله با نیازهای طبیعی باعث از بین رفتن تعادل در بدن و ایجاد بیماری میشود.
توصیه به رژیم‌های غذایی جایگاه ویژه‌ای در آیوردا دارد. همچنین بهداشت همچنان که یکی از ارکان مذهبی هندویان است. در آیوردا از اهمیت زیادی برخوردار است. آیورودا یک واژه سانسکریت است و به معنای علم زندگی است. ودا نام اولین کتابی است که به انسان‌ها از جانب خداوند نازل شده است اما تاکنون به‌درستی مشخص نشده توسط چه کسی به زمین فرستاده شده است.
تعالیم آیورودا
تعالیم آیورودا بر اساس چند بخش از کتاب آسمانی ودا مثل ریگ ودا می‌باشد. آیورودا تنها سیستم طبی است که هدف آن از طبابت و تعلیم رسیدن به خدا است. یک دانش همه‌جانبه که شامل جیوتیشا علوم کیهانی، داروسازی، آزمایش طبی، طب سوزنی، ماساژ، جراحی، گیاه پزشکی، دامپزشکی و هر آنچه مربوط به طب باشد است. آیوردا به چند دلیل علمی مقدس به شمار می‌آید و در دانشگاه‌های هندوستان به‌عنوان یک رشته پزشکی جامع و کامل در حال تدریس است. به پزشک آیورودایی، آیورودیک یا وید می‌گویند.
آیورودا قدیمی‌ترین سیستم شفا در هند است. این سیستم درمان و پیشگیری است که توسط زمان آزمایش شده و توسط هزاران نفر از پزشکان مورد آزمایش قرار گرفته است، که با کمک آن، رنج میلیون‌ها نفر را در طول 5000 سال رهایی بخشید. پیشگیری در آیورودا نقش مهم‌تری نسبت به درمان دارد، زیرا برای جلوگیری از بیماری، هماهنگی در افکار، تعادل فیزیولوژیکی، آزادی بیان احساسات، رشد معنوی و توجه به محیط‌زیست ضروری است. آیورودا به حفظ سلامت سالم کمک می‌کند و بیمار برای بازگرداندن آن کمک می‌کند. بر خلاف طب سنتی، بیمار بخشی فعال در درمان آیورودا را بر عهده می‌گیرد.
اثرات ماساژ آیورودا بر بدن
ماساژ آیورودا کار عمیق با بافت نرم اعم از پوست، زیر پوست، عضلات و اندام‌های داخلی می‌باشد. با انجام این ماساژ تحریک فعال خون و لنف صورت گرفته، جریان انرژی افزایش می‌یابد و سمومی که در عضلات انباشته شده‌اند آزاد می‌شوند و از طریق جریان خون از بدن خارج می‌شوند. ماساژ آیورودا با مقدار زیادی روغن گیاهی انجام میشود (روغن به‌صورت جداگانه انتخاب میشود.
در ماساژ آیورودا از 26 نوع روغن دارویی استفاده میشود که هر کدام از ۷ تا 30 عنصر گیاهی دارویی تشکیل یافته و اثری بر روی کبد ندارد، زیرا به‌طور مستقیم در خون نفوذ می‌کنند.علاوه بر این، ترکیبات روغن‌های sorbents قوی هستند و یک اثر سم زدایی را دارند. روغن‌های ضروری بر روی انتهای بخش‌های عصبی محیط پوست و بینی، مویرگ‌ها و بیولوژیکی تأثیر می‌گذارند.
آیورودا یک روش درمانی قدیمی هندی است، فلسفه آیورودا علم زندگی و عمر طولانی مشتمل بر یک سری معالجات شامل گیاهان دارویی، تغییر رژیم غذایی، مراقبه، رایحه درمانی، ماسـاژ و حرکات یوگا برای نگهداری یا بازیابی سلامتی است. اولین سؤال در ذهن یک پزشک آیورودا این نیست که فرد مراجعه‌کننده دچار چه نوع بیماری است، بلکه این است که بیمار من چه شخصیتی دارد، خلقیات او، توانایی‌ها و استعدادهای او چیست و پس از تشخیص این مسائل تصمیم گیری درمانی شروع میشود. دانشمند بزرگ Charaka گفته است: پزشک هر چقدر که از نظر علمی و درمان بیماری ماهر و خبره باشد اگر نتواند با هنر عشق و نور وارد قلب بیمار شود نمی‌تواند او را درمان کند .
تاریخچه ماساژ آیورودا
ماساژ آیورودا که از بیش از 5000 سال قبل به‌طور سـنتی از استاد به شاگرد منتقل می‌شده و ریشه در متون مقدس آریائی‌های باستان دارد. حدود 3000 سال قبل سه دانشمند بزرگ به نام‌های Charaka، Sushruta، Vagbhata اصول آن را از منابعی که وجود داشت، جمع‌آوری نمودند. کتاب‌های بر جای مانده از آنان هنوز هم توسط دانشجویان، اساتید و درمانگران این رشته استفاده میشود. بسیاری از صاحب‌نظران، سیستم آیورودا را به‌عنوان مادر تمامی روش‌های شفابخشی می‌شناسند.
شاخه‌های ماساژ آیورودا
ماساژ آیورودا شامل هشت شاخه اصلی شامل طب اطفال، طب زنان و زایمان، چشم پزشکی، طب سالمندان، گوش و حلق و بینی، مسمومیت‌شناسی، طب عمومی و جراحی می‌باشد. بسیاری از روش‌های شفابخشی مدرن مانند ماساژ، رژیم درمانی، گیاهان، پولاریتی تراپی، کینزیولوژی، شیاتسو، طب سوزنی، طب فشاری، سنگ درمانی، رنگ درمانی، مراقبه در اصل شاخه‌هایی از فلسفه آیورودا می‌باشند.
فلسفه ماساژ آیورودا هنر هماهنگی موجود زنده با قوانین طبیعت است. هدف آن حفظ سلامت در فرد سالم و شفا در فرد بیمار است. آیورودا ریشه در این اعتقاد دارد که سلامتی نتیجه تعادل بین ذهن، بدن و روح است. به بیان بهتر، سلامتی، تعادل کامل بین سه انرژی اساسی بدن یا سه دوشا واتا ، پیتا، کافا و یک تعادل بین جسم _ ذهن _ روح یا آگاهی است.
بر طبق آیورودا، هر شخص مقداری از 5 عنصر اصلی عالم خاک، آب، آتش، هوا، اتر را در خود دارد و ترکیب این عناصر با یکدیگر به سه نوع متابولیسم بدن یا سه نوع دوشا منجر میشود. دوشاها انواع متابولیک بدن هستند که هر کدام ساختار و طرح زمین‌های افراد از قبیل ساختار بدنی، شخصیت، عکس‌العمل‌ها و تمایلات غذایی را تشکیل می‌دهند. این دوشاها، به‌عنوان واتا، پیتا و کافا شناخته می‌شوند. واتا شامـل اتر و هواست و با حـرکات بدن مرتبط میشود( انرژی حرکت یا کاتابولیک). پیتا از آتش‌وآب درست شده، و به سـوخت و سـاز بدن مربوط است که اساس هضم و تغییر ماده به انرژی (انرژی متابولیک )است.
کافا شامل خاک و آب است که با ساختار بدن و ثبات و پایداری مرتبط است(. انرژی ساختاری و آنابولیک) هرچند که هر سه نوع دوشا در همه افراد وجود دارد، در هر فرد خاص، یکی از این دوشاها غالب است.
- دوشای واتا: تمامی حرکات بدن را کنترل می‌کند، اتر + هوا
- دوشای پیتا: کنترل سوخت و ساز را به عهده دارد، آتش + آب
- دوشای کافا: مسئول کنترل ساختار بدن است، آب+ خاک
تیپ‌های بدنی- شخصیتی معروف آیورودا
در لحظه لقاح، واتا، پیتا و کافای والدین مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده دوشای مزاجی فرزند یا پراکریتی Prakritiمی‌باشد. اگر چه پراکریتی واقعیت اصلی و ثابت هر فرد است اما توسط نیروهای مختلف مورد تهاجم قرارمی گیرد که از آن جمله فاکتورهای محیطی، فصل، زمان، موقعیت‌های احساسی، هیجانات و کیفیت ارتباطات، عقاید و نیز غذاهایی که می‌خوریم، می‌باشند.
با شناخـت نوع بدن هر فرد پزشک آیورودائی قادراست نوع رژیم غذائی و تمرینات بدنی و شیوه‌های درمانی را که به او کمک خواهند کرد تعیین کند و هر آنچه را که سودمند نبوده و حتی زیان‌آور است به وی گوشزد نماید.
ویژگی‌های نوع واتا
- ساختار جسمانی سبک و لاغر دندان‌ها
- سرعت در انجام فعالیت‌ها
- خشکی پوست و نامنظمی
- نامنظم بودن گوارش و زمان احساس گرسنگی
- خواب سبک و مقطع یا بی‌خوابی
- اشتیاق، سرزندگی و قدرت تخیل قوی
- هیجان زدگی و حالات متغیر
- فراگیری سریع اطاعات تازه و نیز فراموشی سریع آموخته‌ها
- گرایش به نگرانی
- گرایش به یبوست مزاج
- خستگی زودرس
- گرایش به تلاش بیش از حد
- ظهور انفجاری انرژی روانی و جسمانی
تم بنیادی نوع واتا، دگرگونی پذیری است. واتاها، افرادی هستند که حالات آنان را نمی‌توان پیش بینی کرد و به‌مراتب کمتر از پیتاها یا کافاها، نمونه‌ای کلیشه‌ای می‌باشند. قابلیت تنوع آنان از نظر قامت و شکل و حالات و اعمال خود علامت مشخصه آنان است. انرژی نوع واتا، به‌صورت انفجاری نمایان شده و ناپایدار است.
موارد شاخص در نوع واتا
- احساس گرسنگی بی‌موقع در هر زمانی از شبانه روز
- هیجانات عاشقانه با تغییر حالت دائمی
- نامنظمی زمان به بستر رفتن در شب
- چشم پوشی از خوردن یک وعده غذا و به‌طور کلی، پیروی از عادات نامنظم
- گوارش خوب غذا در یک روز و بدی گوارش در روز بعد
- ظهور انفجارهای عاطفی کوتاه مدتی که سریعاً فراموش می‌شوند
- ·گام‌هایی شتابان و تند در راه رفتن
ویژگی‌های نوع پیتا
- ساختار جسمانی متوسط
- میزان تاب و توان معمولی
- گرسنگی و تشنگی شدید و دستگاه گوارشی نیرومند
- بروز خشم و عصبانیت در شرایط تحت فشار
- رنگ پوست روشن یا سرخ و سفید، اغلب همراه با کک و مک
- عدم تحمل نور آفتاب و هوای گرم
- زرنگی، چاره جویی و علاقه‌مندی به چالش و مبارزه طلبی
- قدرت ذهنی بالا و قاطعیت
- شیوه بیان دقیق و شمرده
- ناتوانی برای چشم پوشی از خوردن یک وعده غذا
- رنگ موها: بور، قهوه‌ای روشن، یا سرخ
تم بنیادی نوع پیتا، تند و تیزی احساسات است. هر فردی با مشخصات زیر، به مقدار زیادی از پیتا برخوردار است: موی سرخ براق، چهره سرخ و سفید، جاه طلب، زیرک، صریح، جسور، مباحثه طلب یا حسـود. جنبه مبارزه طلبی نوع پیتا، یک گرایش طبیعی است ولی لزوماً ظاهر نمی‌گردد. در حال تعادل، احساسـات و عواطف پیتاها گرم و صمیمی است و افرادی مهربان و قانع می‌باشند. چهرهای که از شادی می‌درخشد، نمودار پیتا است.
موارد شاخص در نوع پیتا
- نیم ساعت تأخیر در صرف غذا، موجب احساس گرسنگی شدید می‌گردد
- زندگی بر حسب ساعت تنظیم می‌گردد معمولاً با یک ساعت مچی گران قیمت و از اتلاف وقت ناخشنود می‌گردد.
- در طول شب بیدار میشود و این بیداری همراه بااحساس گرما و تشنگی است
- بر موقعیت حاکم می‌گردد و یا احساس می‌کند که می‌باید بر وضعیت مسلط شود
- به تجربه در می‌یابد که از دیدگاه دیگران فردی بسیار زیاده طلب می‌باشد
ویژگی‌های نوع کافا
- بدنی محکم و نیرومند، باقدرت جسمانی زیاد و مقاومت
- برخورداری از انرژی پایدار، کندی و موزون بودن در عمل
- شخصیت آرام، با اعصابی راحت، و دیر خشم
- پوست خنک، نرم و ضخیم و رنگ پریده و غالباً چرب
- کندی در جذب اطاعات جدید، ولی برخورداری حافظه خوب
- خواب سنگین و ممتد
- کندی عمل گوارش و میزان گرسنگی اندک
- داشتن شخصیت مهربان، متحمل و باگذشت
- گرایش به احساس تملک و راحت طلبی
تم بنیـادی نوع کـافا فارغ‌البالی است. دوشـای کـافا، اصل ساختاری بدن بوده و ثبات و پایداری را عرضه می‌دارد. همچنین قدرت جسمانی و نیروی حیاتی ذخیره‌ای را تأمین می‌کند که در قالب بدن ستبر و تنومند نمونه‌های شاخص کافا، تعبیه شده است. آیورودا، کافاها را افرادی سعادتمند می‌داند. زیرا از سلامتی مناسبی بهره‌مندند و بیانگر شخصیت‌هایی هستند که متین و خشنود بوده و با فارغ‌البالی به دنیا می‌نگرند.
موارد بارز در کافاها
- پیش از اتخاذ یک تصمیم، به مدتی طولانی درباره امور تعمق می‌کنند
- به‌کندی از خواب بیدار شده و مدت زیادی در بسـتر می‌مانند و به‌محض ترک بسـتر به نوشیدن یک فنجان قهوه احتیاج دارند
- از وضع موجود، خشنود می‌باشند و از طریق آشتی دادن دیگران، اقدام به حفظ وضع موجود می‌کنند
- به احساسات افراد دیگر که صمیمانه با آنها احساس همدردی می‌کنند احترام می‌گذارند
- حرکات آنان موزون است. چشـمانی آبدار و نگاهی نوازشـگر دارند و حتی علیرغم اضـافه وزن نیز، خرامان راه می‌روند
اطلاع از پراکریتی و ساختار اصلی بدن هر فرد فوایدی دارد:
- شناخت خود، اساس زندگی است.
- به شناخت عادت‌ها و تمایلات که مستقیماً روی سلامتی اثر می‌گذارند، کمک می‌کند.
- به‌پیش بینی بیماری‌ها و مشکلاتی که ممکن است رخ دهند، کمک می‌کند و درمان می‌تواند در جهت پیشگیری از وقوع بیماری باشد.
- به درک دیگران و بهبودی روابط، کمک می‌کند.
- دانش کافی برای هر فرد در جهت به دست آوردن تعادل با زندگی فراهم می‌کند.
هدف زندگی از دید آیورودا
شفا فقط هنگامی رخ می‌دهد که قسمت‌های مختلف زندگی بهبود یابند. نگهداری سلامت و تعادل، نیازمند آگاهی و هشیاری لحظه به لحظه و شفا دارد. بر اساس علم آیورودا زندگی ما یک هدف مشخص دارد. هدف، شناخت خالق ( آگاهی کیهانی) و درک ارتباط با وی است که در تمام زندگی ما تأثیر دارد. این هدف بزرگ با تعادل چهار جنبه اساسی زندگی به دست می‌آید که شامل موارد زیر است:
- دارما dharma: وظایف و اعمال ما
- آرتا artha: موقعیت‌های مادی و ارزش‌ها
- کاما kama: خواسته‌های مثبت
- موکشا moksha:
رهایی روح این چهار مورد را Purusharthas می‌گویند که چهار هدف اصلی زندگی برای هر فرد می‌باشد و اساس آنها را سلامتی تشکیل می‌دهد. برای حفظ دارما و انجام مسئولیت‌هایمان باید سالم باشیم تا به موفقیت و دارایی کافی دست یابیم. برای داشتن خواسته‌های خالق و مثبت، احتیاج به ذهنی سالم و آگاه، بدن سالم و ادراک سالم داریم kama و desire گاهی اوقات به رابطه جنسی و زندگی خانوادگی و توالد و تناسل تعبیر شده است لکن در اصل معنی آن انرژی مثبت یا نیرویی است که هر گونه عمل خالق را می‌سازد.
موکشا یا رهایی روح نشان‌دهنده تعادل بدن و ذهن و آگاهی روح است. طبق نظر آیورودا، منشأ همه موجودات از آگاهی کیهانی است که شامل انرژی مذکر purusha( ) و انرژی مؤنث ( prakruti ) می‌باشد و هر چیزی که در جهان وجود داشته باشد در انسان نیز وجود دارد. انرژی مذکر نمایانگر طبیعت است. هر سلول بدن دارای ذهن، هوش، آگاهی است که از آن طریق انتخاب می‌کند. برای مثال هر سلول غذای خاص خودش را انتخاب می‌کند.
علت اصلی بروز بیماری از دید آیورودا
ترکیب پنج عنصر، دوشاها را می‌سازد. دوشاها اعمال روانی- زیستی را کنترل می‌کنند. بنابراین اگر متعادل باشند سلامتی و نظم ))orderوجود دارد و یا اگر متعادل نباشند، بیماری رخ می‌دهد. disorder اصل کلی آیورودا بر این اساس است که بیماری به علت عدم تعادل در یک چند دوشا به وجود می‌آید. عوامل متعددی می‌تواند بر تعادل دوشاها اثر بگذارد. از رژیم غذایی گرفته تا تغییر فصل، استرس در کار یا خانواده هم تعادل دوشاها را بر هم می‌زند که نتیجه آن انباشتگی سموم در بدن و ذهن است. هنگامی که علت بیماری تشخیص داده شد، تحت راهنمایی یک درمانگر آیورودا بازیابی تعادل و سم زدایی انجام میشود. این موضوع را به این صورت توضیح می‌دهند که وقتی انرژی متعادل شد، سیستم دفاعی طبیعی بدن نیرومند میشود و راحت‌تر می‌تواند با بیماری مبارزه کند یا از بیمار شدن جلوگیری کند.
جلسات درمانی ماساژ آیورودا
اولین دیدار با یک درمانگر ماساژ آیورودا حدود 45 تا 90 دقیقه طول می‌کشد. درمانگر یک سری سؤال برای تعیین نوع دوشای بیمار می‌پرسد. از وی درباره خصوصیات فیزیکی، احساسی، ذهنی، مزاج و غذاهای مورد علاقه همچنین درباره خصوصیات شخصیتی و سابقه خانوادگی سؤال میشود. درمانگر به قلب و ریه فرد گوش می‌کند و توجه خاصی به نبض و زبان وی دارد. طبق آیورودا، هر شخص سه نبض سطحی و سه نبض عمقی روی هر مچ خود دارد که به ارگان‌های مختلف داخلی بدن مربوط است.
با نبض خوانی، درمانگر می‌تواند عدم تعادل‌ها را معلوم کند. این نبض‌ها همچنین اطلاعاتی درباره سه دوشا بما می‌دهند. رنگ و حساسیت قسمت‌های مختلف زبان، به‌خوبی ظاهر فیزیکی فرد، نشانه‌هایی را درباره سلامتی او آشکار می‌کند. بعلاوه ممکن است نمونه ادرار هم آزمایش شود. بعد از تعیین نوع مزاج و عدم تعادل‌های موجود، درمانگر ممکن است ترکیبی از درمان‌های آیورودا را برای بیمار تجویز کند که شامل گیاهان دارویی، شیوه زندگی، اصلاح رژیم غذایی، مدیتیشن، یوگا، تمرینات تنفسی و پاک‌سازی با دوش یا تنقیه است.
اگر شما متوجه شدید که برای مثال کافای شما زیاد شده است ممکن است متابولیسم کند یا اضافه وزن داشته باشید. لذا درمانگر ممکن است پیشنهاد کند که یک سری تمرینات معمول را انجام دهید و از رژیم غذایی سبک استفاده کنید افراد نوع واتا معمولاً خیلی لاغر و مستعد بیماری عصبی مثل استرس و بی‌خوابی هستند. اگر شما از نوع واتا هستید، یک درمانگر آیورودا ممکن است به شما توصیه کند که یک برنامه منظم همیشگی را دنبال کنید یا ساعات غذا خوردن، خوابیدن و بیدار شدن شما همیشه در یک زمان مشخص باشد. در صورتیکه شما از نوع پیتا هستید، احتمالاً از اندام خوبی برخوردار هستید اما شاید دچار ترشرویی، سوزش قلب، بیماری‌های پوستی و بواسیر هستید. اگر پیتای شما زیاد شده، عاقلانه است که الکل و غذاهای سرخ کردنی را قطع کنید و از شرایط استرس دوری کنید.
فاصله زمانی بین جلسات آیورودا کامل متفاوت است. بسته به شرایط شما و تجویز درمانگر، یک‌بار که شما راهنمایی‌های درمانی خود را گرفتید شاید بتوانید خودتان آن را دنبال کنید یا اینکه درمانگرتان بخواهد شما را به‌طور منظم ببیند تا روند درمان را پیگیری کند. طبق نظریه آیورودایی اغلب دردها به دلیل ازدیاد دوشای واتا پدیدار می‌شوند.
بیماری آرتریت
آرتریت نوعی بیماری است که در اثر انباشتگی آما و افزایش واتا به وجود می‌آید. ( آما سمی است که محصول گوارش ناسالم می‌باشد). این سم در کل بدن منتشر میشود و در بخش‌های ضعیف‌تر بدن ذخیره می‌گردد. هنگامی‌که آما در مفاصل جمع میشود و در همان زمان واتا نیز افزایش می‌یابد، بیماری به نام آماواتا به وجود می‌آید. این بیماری همان آرتریت است. درمان‌ها همان‌طور که در بالا توضیح داده شد آما و دوشای واتا مهم‌ترین دلایل آرتریت هستند، بنابراین تالش‌ها باید بر مبنای دفع آما و کاهش واتا باشد. عمل هضم غذا باید بهبود یابد طوری که آمای بیشتر تولید نشود. همچنین روش‌هایی برای تخفیف درد و التهاب نیز باید در نظر گرفته شود. این، روش درمانی آیورودایی است.
فایده روزه گرفتن برای دفع آما
روزه گرفتن برای دفع آما بسیار مفید است. نوع روزه بسته به بنیه شخص، فصل و موقعیت جغرافیایی محل زندگی می‌باشد. دو قاشق چای‌خوری آب لیمو که با 250 میلی‌لیتر آب گرم مخلوط شده باشد به‌اضافه یک قاشق چای‌خوری عسل، ترکیب خوبی است و می‌توان دو بار در روز، صبح و عصر از آن نوشید. ماساژ بدن با روغن کنجد یا روغن خردل به کاهش واتا و در نتیجه به تسکین درد کمک می‌نماید. مفاصل دردناک را می‌توان به مدت طولانی‌تری ماساژ داد.
ورزش سبک مفید است، البته در صورتی که محدودیت‌های خود را بشناسید. به‌عنوان یک قانون کلی اگر هر ورزشی، برای مثال پیاده‌روی، بعد از یک ساعت باعث درد در بدن شما شد، یعنی شما از محدودیت خود فراتر رفته‌اید و به بدن خود فشار آورده‌اید. مصرف روزانه آب پرتقال یا آب لیموشیرین یا ویتامین c تأثیر همه داروهایی که برای درد مفاصل به کار می‌روند را بیشتر می‌کند.
رژیم غذایی
غذاهایی که به‌آسانی هضم می‌شوند و ایجاد نفخ نمی‌کنند، آب سبزیجات و سوپ‌ها مناسب هستند. سالاد سبزیجات که با آب‌لیمو و مقدار کمی نمک صرف شود نیز سودمند می‌باشد. میوه‌هایی مانند سیب، پرتقال، انگور و انبه مفید هستند. همچنین سبزیجات پخته مانند کدو سبز یا کدو حلوایی و ادویه‌هایی نظیر زیره سبز، گشنیز، زنجبیل، سیر، رازیانه و زردچوبه بسیار کمک‌کننده می‌باشند. از خوردن غذاهای داغ، پر ادویه و سرخ‌شده پرهیز کنید، در ضمن استفاده از غذاهای شیرین و غذاهایی که باعث نفخ می‌شوند از جمله کلم، گل کلم، اسفناج، کلم بروکلی، بامیه و سیب‌زمینی ممنوع می‌باشد. از مصرف چای، قهوه، الکل، شکر سفید، ماست، کاکائو اجتناب نمایید. بعلاوه سیگار زیاد، خوابیدن در طول روز، دیرخوابیدن در شب و فشارهای ذهنی مانند نگرانی، اضطراب، ترس، استرس و غصه را نیز رها کنید. ورزش منظم و ماساژ روزانه با روغن بخش‌های مهمی از درمان هستند.
متعادل نمودن دوشای واتا آیورودا سه نوع انرژی یا نیرو را معرفی می‌نماید که همه فعالیت‌های ذهن و بدن را کنترل می‌کنند. این نیروها را دوشا می‌نامند؛ دوشای واتا، دوشای پیتا، دوشای کافا. دوشای واتا از دو عنصر اتر و هوا ساخته شده است.
خصوصات افرادی که دوشای واتا در آنها غالب است
این افراد معمولاً بلند و بار یک هستند، پوست‌های حساس و خشک و همچنین موهای پر پشت و خشک دارند. آنها در صحبت کردن و انجام کارها چابک و سرزنده هستند و به‌آسانی دوست پیدا می‌کنند. خواب آنها سبک است و به محیط‌های گرم تمایل دارند. خلاقیت و شور و شوق نشانه‌های واتای متعادل هستند. عواملی که باعث می‌شوند دوشای واتا افزایش پیدا کند و از تعادل خارج گردد یک رژیم غذایی شامل مقدار زیادی غذاهای خشک و نپخته، مصرف زیاد نوشیدنی‌های خیلی سرد (نوشیدنی‌هایی که برای خنک شدن درون آنها یخ می‌ریزند)، قرار گرفتن در معرض باد خشک، برنامه روزانه متغیر، سفرهای خیلی زیاد و درگیری ذهنی فراوان می‌باشند. در بیشتر افراد در اواخر پاییز و زمستان واتا گرایش به افزایش دارد و تقریباًهمه از توجه به متعادل نمودن واتا در این فصول سود می‌برند.
علائمی که نشان می‌دهد شما نیاز به متعادل نمودن واتا دارید
- دائماً نگران، مضطرب، کج خلق هستید؟
- احساس می‌کنید خسته هستید اما قادر نیستید خودتان را آرام و ریلکس نمایید؟
- ساکن ماندن و خوابیدن در شب را دشوار می‌یابید؟
- هنگام خواب بی‌قرار هستید؟
- احساس می‌کنید پوست شما خشک‌تر از معمول است، کشیده میشود یا پوسته‌پوسته است؟
- موهای شما شکننده شده و اغلب موخوره دارد؟
- لب‌های شما خشکی و ترک دارد؟ گلوی شما همیشه خشک است؟
- گوارش غذای شما نامنظم است؟ مشکل نفخ شکم دارید؟
- احساس می‌کنید نمی‌توانید بنشینید و نیاز دارید که دائم حرکت کنید؟
- احساس گیجی و منگی می‌نمایید؟
- به یاد آوردن چیزها بیشتر از یک دوره کوتاه برایتان مشکل است؟
- میزان دقت شما کمتر از معمول است؟
- متمرکز شدن سخت‌تر است؟
- تخلیه روده‌ها کمتر از روزی یک‌بار اتفاق می‌افتد؟
اگر پاسخ شما به بسیاری از سؤالات بالا بله می‌باشد، شیوه زندگی و رژیم غذایی زیر می‌تواند در برگرداندن تعادل به دوشای واتای شما کمک نماید. توصیه‌های غذایی غذاهای مایع یا چرب برای برطرف کردن خشکی، برخی غذاهای سنگین برای تقویت بنیه، غذاهای نرم برای متعادل نمودن زبری و غذاهای گرم و داغ برای متعادل کردن طبیعت سرد واتا مفید هستند.
غذاهایی سودمند برای متعادل نمودن واتا
- اگر می‌خواهید واتای خود را متعادل نمایید یک رژیم غذایی بدون چربی مناسب شما نیست. غذاها را باکمی ghee (کره صاف شده) بپزید یا هر روز مقداری روغن‌زیتون مصرف نمایید. از غذاهای خیلی خشک مانند شیر ینی‌های خشک، حبوبات سرد و خشک و غذاهای مانند این‌ها پرهیز کنید.
- غذاهای پخته شده که گرم یا داغ سرو می‌شوند برای متعادل نمودن واتا ایده آل هستند. پوره‌ها، غالت و حبوبات داغ و پودینگ برنج گرم بسیار عالی است و به تسکین واتا کمک می‌کند. از غذاهای خام مانند سالادها و جوانه‌ها پرهیز کنید یا بسیار کم مصرف نمایید.
- سه مزه آیورودایی که به متعادل شدن واتا کمک می‌کنند شیر ین، ترش و شور هستند. بنابراین این سه مزه را در برنامه غذایی روزانه خود بگنجانید. از مزه‌های تلخ، تند و گس کمتر استفاده کنید.
- آجیل‌ها در تسکین واتا معجزه می‌کنند. ده عدد بادام را از شب تا صبح در آب خیس کنید. اول صبح آنها را پوست بکنید و بخورید.
- هویج، مارچوبه رسمی asparagus، برگ‌های سبز لطیف، چغندر، سیب‌زمینی شیرین و کدو سبز بهترین سبزیجات برای تسکین واتا می‌باشند. اگر آنها را ریز کنید و با ادویه‌های تسکین دهنده واتا بپزید، بهتر هضم می‌شوند.
- برنج باسماتی برای متعادل نمودن واتا ایده آل است. برای مزه دار کردن، آن را با مقدار کمی نمک و کره صاف شده بپزید.
- ادویه‌های آیورودایی مانند مقدار کمی دارچین، زیره سبز، ، زنجبیل خشک و فلفل سیاه مزه و عطر خوبی دارند و شفابخش هستند.
- میزان زیادی آب گرم در طول شبانه روز بنوشید.
توصیه‌هایی برای روش زندگی
از آنجایی که دوشای واتا بی‌قرار است و به‌طور پیوسته در حرکت و نامنظم است، اولین توصیه برای متعادل نمودن دوشای واتا داشتن یک برنامه نظم روزانه می‌باشد. یعنی ساعات رفتن به رختخواب و بیدار شدن شما از خواب هر روز یکسان باشد، هر روز در ساعت مشخصی سه وعده غذایی خود را میل کنید و هر روز برنامه یکسانی برای کار و استراحت داشته باشید.
- از هیچ وعده غذایی صرف‌نظر نکنید. یک ناهار مقوی در وسط روز و یک غذای سبک برای صبحانه و شام صرف نمایید.
- تخلیه روزانه روده‌ها برای جلوگیری از انباشته شدن آما بخشی از غذای هضم شده در بدن بسیار مهم است.
- برای برطرف کردن خشکی پوست، بهبود جریان گردش خون و تغذیه ماهیچه‌ها و سیستم عصبی، هر روز قبل از استحمام ماساژ آیورودایی را انجام دهید.
- خود را در معرض سرما و باد قرار ندهید. در هوای سرد با پوشیدن لباس کافی و مناسب خود را گرم نگه دارید.
- پیاده‌روی برای متعادل نمودن واتا ورزش ایده آلی است. هر روز صبح زود حدود 20 دقیقه پیاده‌روی کنید.
- اگر دوشای واتا نامتعادل باشد ممکن است مجبور شوید زود بخوابید. مهم است که شب‌ها زود بخوابید تا هر شب به مقدار کافی استراحت کنید.
- هر روز به مدت 30 دقیقه مدیتیشن کنید تا ذهن خود را آرام کنید و هماهنگی ذهن – بدن را افزایش دهید.
درمانگری طبیعی به نام ماساژ آیورودا
ماساژ آیورودا روش درمانگری طبیعی است که پیشینه آن به پنج هزار سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد. زندگی ما ترکیبی از بدن و ذهن و همچنین قوای حسی و روح است. پس متوجه معنای عمیقی می‌شویم که در این کلمه کوچک نهفته است. آیورودا دانشی است که به کیفیت و کمیت زندگی اختصاص دارد. شادمانی و لذت همراه با طول عمر و سلامتی و سطح کیفی بالا هدف این علم است.
بر اساس دانش آیورودا سلامتی فقط نداشتن بیماری نیست، بلکه لذت بردن از جسم، روح و ذهن است. آیورودا در واقع بخشی از دانش وداهاست که شامل دانش معنوی درونی هم میشود که فهم قابل درکی از جهان درون می‌دهد. دانش وداها شامل یوگا، مدیتیشن، ستاره‌شناسی و قسمت‌هایی از آیورودا شامل فیزیک بدن، رژیم غذایی، کار بر روی بدن، روانشناسی و … است. آیورودا شاخه‌ای از آدهارواودا که یکی چهار ودا است، می‌باشد. چهار ودا به ترتیب ریگ ودا، یاگور ودا، ساما ودا و آیورودا می‌باشند. آیورودا علمی جاودانه است که نه شروعی دارد و نه پایانی و بسیار گسترده است.
این ماساژ در هند خصوصاً استان کرال بسیار متداول است. بر اساس آیورودا هرکس بخواهد طول عمر باکیفیت داشته باشد باید از روغن استفاده کند. مخصوصاً در سر، گوش‌ها، کف دست‌ها و پاها. انواع روغن‌های گیاهی دارویی برای این کار مناسب است. در کشور ما نیز بر اساس آنچه که در شرایط اقلیمی‌مان موجود است می‌توان به روغن کنجد برای همه نوع طبع و پوست، روغن نارگیل برای طبع گرم و همچنین روغن زیتون و بادام برای طبع‌های سرد استفاده کرد.
ماساژ چاکرا
برای حفظ تعادل انرژی بدن و جریان آن، هم یوگا و هم علم خواهرش آیورودا از تکنیک‌های خاصی استفاده می‌کنند. آنها ماساژ را جزء جدایی ناپذیر حفظ این انرژی و افزایش سلامت عمومی بدن می‌دانند. چاکراها سیستمی از هفت مرکز انرژی همسو هستند که در حین چرخش به دور یکدیگر به صورت دایره‌ای حرکت می‌کنند (تلفظ سانسکریت چاکراها، shah-cruh ، به دلیل شکل دایره‌ای آنها به معنای “چرخ” است).
چاکراها از طریق ۷۲ هزار کانال مختلف وظیفه تأمین انرژی (prana) به تمام بافت‌های بدن را بر عهده دارند. این کانال‌ها در انواع فیزیکی و غیر فیزیکی از جمله عروق خونی، اندام تناسلی و کانال‌های روده و سیستم عصبی و نادی‌ها در بدن به هم مرتبط هستند.
اگرچه چاکراها در عالم ماده شکل ساختاری ندارند. در عوض، آنها یک سطح از انرژی و آگاهی هستند که تا زمانی که در طول رشد معنوی بیدار شونند، خفته و نهفته‌اند. تمام سیستم‌های یوگا بر اساس این انرژی‌ها بنا شده‌اند.
آنها زمانی که انسان در تعادل هستند، سلامتی و توانایی جسمی و ذهنی بالایی را به انسان می‌بخشند و بیماری زمانی ایجاد میشود که تعادل آنها از بین رفته باشد (به دلیل کمبود، افزایش یا نقص انرژی).
طبق یوگا، مکان مربوط به هر چاکرا در بدن فیزیکی مربوط به نقطه تلاقی با یک اندام، نخاع (شبکه عصبی) و یک غده درون ریز است و در پشت سیستم عصبی، بدن را تنظیم می‌کنند. بهترین عملکرد چاکراها به دلیل ماساژ است که بر روی این غدد و سیستم عصبی تأثیر می‌گذارد.
کره مایع شفاف، یک ماده همه منظوره خوب برای ماساژ چاکرا است که باید در یک حرکت دایره‌ای در جهت عقربه‌های ساعت روی هر چاکرا در محل خاص آن روی بدن اعمال شود. روغن‌های درمانی که با حرارت دادن روغن‌های پایه (اغلب کنجد یا نارگیل) با گیاهان دارویی تهیه می‌شوند، می‌توانند برای ماساژ چاکرا استفاده شوند.
مثلث پایینی
سه چاکرا پشت سر هم سری اول را تشکیل می‌دهند که در مورد دنیای مادی است. چاکراهای حیوانی نام دیگری برای آنها است. نیازهای اساسی برای بقا توسط چاکرای اول کنترل میشود. در هنگام سلامتی، استعداد و اعتماد به نفس را ایجاد می‌کند. روغن داشمولا را با ده گیاه طبی مخلوط کرده روی دنبالچه بمالید.
چاکرای دوم فعالیت جنسی، تعادل آب و خلاقیت را کنترل می‌کند. در هنگام سلامتی، به رابطه جنسی معقول و ارگانیک منجر میشود. از روغن‌های گشنیز یا براهمی برای ماساژ ناحیه ساکروم استفاده کنید.
مرکز قدرت ما، چاکرای سوم است. در هنگام سلامتی، مسئولیت و نظم را ایجاد می‌کند. برای ماساژ ناحیه ناف می‌توان از روغن نعناع کرکی و زنجبیل استفاده کرد.
چاکراهای انسانی
زندگی شاد، سالم و مرفه یک انسان با چاکرای چهارم و پنجم مرتبط است.
انرژی شفا و شفقت توسط چاکرای چهارم کنترل میشود. ارتباط قلبی بین شما و سایر افراد زمانی در هنگام سلامتی، به خوبی کار می‌کند. با روغن ریحان رقیق شده، قسمت میانی و فوقانی پشت سینه (بالای کمر) را ماساژ دهید.
روابط عمومی و ارتباطات هر دو مربوط به چاکرای پنجم هستند. هنگامی که احساس خوبی دارید، کلمات شما انگیزه دهنده خواهند بود. روغن کالاموس را روی گلو بمالید و ماساژ دهید.
چاکراهای متعالی
در این دو چاکرا ویژگی‌های معنوی بیشتری وجود دارد. قدرت درک متافیزیکی و معنوی توسط چاکرای ششم تسهیل میشود که از آگاهی شهودی پشتیبانی می‌کند. از تریفالا (یک داروی گیاهی ساخته شده از ترکیب سه گیاه) یا روغن گل رز برای ماساژ وسط پیشانی استفاده کنید.
چاکرای هفتم و آخرین، در هنگام سلامتی، قادر به جذب انرژی کهکشانی است. بالای سر باید با روغن براهمی (gotu kola) ماساژ داده شود.
مطالب زیر برای افزایش دانش و آگاهی شما مفید خواهند بود: